W Polsce jest pospolita, spotykana zarówno w lasach, ogrodach jak i na obrzeżach osiedli ludzkich. Długość ciała robotnicy mieści się w przedziale 11–16 mm, a królowej 16–20 mm. Ubarwienie czarnobrązowe z żółtymi deseniami. Gniazda os dachowych mają przeważnie średnicę 20–30 cm, ale zdarzają się znacznie większe, sięgające 100 cm. Umiejscawiane są w starych dziuplach lub w ziemi, a w pobliżu osad ludzkich również w otworach w murach, elementach dachu lub innych dogodnych lukach budynków.

Użądlenie osy dachowej jest bolesne, dla osób uczulonych może być niebezpieczne.

Występuje powszechnie od kwietnia do października. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, również w miastach. Długość ciała osy pospolitej wynosi od 10 do 14 milimetrów u robotnic, od 16 do 18 milimetrów u królowych i od 13 do 15 milimetrów u samców. Owad ten ma charakterystyczne czarno-żółte ubarwienie. Odwłok u nasady jest silnie przewężony, stąd określenie „talia osy”. Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystując nory drobnych ssaków. Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla większości ludzi nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Dla osób chorych lub uczulonych może być jednak bardzo niebezpieczne.

Robotnice osiągają 11–14 mm długości, królowe osiągają 14–18 mm. Poluje na pszczoły. Gniazdo cienkościenne, wielkości pięści, budowane na balkonach, w dziuplach, na belkach strychów, na gałązkach, rzadko w ziemi.

W Polsce pospolita. Jest to osa długości ok. 12-18 mm, czarna z żółtym deseniem. Ciało jest wyraźnie smuklejsze od innych gatunków z rodziny osowatych. Buduje gniazda półotwarte wśród gałęzi, pod dachówkami oraz w innych osłoniętych miejscach. Nie jest osą zbyt agresywną, ale ich użądlenia są najbardziej bolesne ze wszystkich w/w.

Długość ciała królowych wynosi 15-18 mm, robotnic 11-14 mm, natomiast samców 13-15 mm . Cechą gatunkową jest czarna plama na nadustku, która przypomina liść klonowy. Dość licznie występuje w Polsce. Zasiedla otwarte tereny, ludzkie osiedla. Owalne lub jajowate gniazda buduje na elementach budynków, strychach, w szopach i altanach. Okres lotu trwa od maja do września. Nie jest aż tak agresywna jak osa dachowa, czy osa pospolita i nie jest uciążliwa. Nie przylatuje do słodkich potraw. Gniazdo w kształcie lekko gruszkowatym o średnicy 20-30 cm zakłada w widocznym, łatwo dostępnym miejscu, zwykle w/  lub na budynkach.

Gatunek owada z rodziny osowatych (Vespidae), największy z osowatych występujących w Europie Środkowej. Pospolity na terenie całej Polski . Długość ciała królowej (samica) 25–35 mm, samca 21–23 mm, a robotnicy 17–24 mm. Ubarwienie zmienne, zależne od regionu. Osobniki żyjące na terenie Polski mają tułów czarny w rude plamy, odwłok żółty w czarne pasy.

Typowym siedliskiem szerszeni europejskich są lasy liściaste. Gniazda tych szerszeni zakładane są w dziuplach drzew, zwłaszcza dębów ,w norach ziemnych, opuszczonych ulach. Na terenach zurbanizowanych tj. W pobliżu terenów zamieszkiwanych przez ludzi buduje gniazda w miejscach osłoniętych np. pod okapem dachu i zagłębieniach ścian budynków. Szerszeń europejski żywi się głównie owadami, owocami oraz sokami niektórych drzew.

Wczesną wiosną samice zapłodnione poprzedniego roku przystępują do budowy gniazda. W tym celu wykorzystują masę papierową, wytworzoną przez nie z cząsteczek próchniejącego drewna i śliny. Wewnątrz gniazda samica buduje plastry ze skierowanymi ku dołowi otworami komórek. Rozmiary gniazd sięgają czasem 50 cm długości i wysokości. Po uformowaniu kilku pierwszych komórek plastra samica składa do nich jaja. Lęgną się z nich larwy, które karmione przez matkę (sokami roślin i białkiem zwierząt, głównie owadów, szybko dorastają i przepoczwarczają się w robotnice. Od tej pory samica zajmuje się składaniem jaj, a robotnice zajmują się obroną gniazda, jego rozbudową, karmieniem larw i utrzymaniem odpowiedniej temperatury. Ostatnie larwy przekształcają się w pokolenie płodne samic i samców. Samce różnią się od samic brakiem żądła i dłuższymi czułkami. Podczas lotu godowego zapładniają samice, które rozlatują się we wszystkie strony szukając zimowiska, w którym zapadają w stan diapauzy. W warunkach klimatu umiarkowanego samce i robotnice giną z głodu i zimna. Loty ustają, gdy przez większość dnia temperatura nie podnosi się powyżej 10°.

Jad szerszeni europejskich zawiera nieznacznie większą dawkę toksyn niż os. Użądlenie szerszenia jest boleśniejsze od użądleń pszczół czy os z powodu większego i głębiej penetrującego żądła oraz około 5% zawartości acetylocholiny w jadzie, powodującej silne pieczenie rany. Jeden szerszeń potrafi wstrzyknąć około 0,2 mg jadu za każdym użądleniem. Statystyki wykazują, że dawka śmiertelna jadu szerszeni to od 10 do 90 mg jadu na każdy kilogram ciała, a więc potrzeba przeciętnie kilkuset lub więcej użądleń, aby zabić człowieka. Ponieważ jednak tylko około 1/10 roju (liczącego zazwyczaj 500-700 owadów pod koniec sezonu) atakuje i żądli, liczba ta w praktyce zostaje osiągnięta dość rzadko.

Dla osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych użądlenie nawet jednego osobnika może być już niebezpieczne dla zdrowia i życia w zależności od miejsca użądlenia. Użądlenie przez szerszenia wywołuje w miejscu wprowadzenia jadu dotkliwy ból, zaczerwienienie i obrzęk, a u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych może wywołać wstrząs anafilaktyczny.

Robotnice osiągają 20 mm, trutnie do 24 mm, królowa dorasta do 30 mm. Są zatem nieco mniejsze od naszego rodzimego gatunku szerszenia Vespa crabro. W związku z tym polski i azjatycki szerszeń będzie trudny do rozróżnienia. Jest z reguły koloru czarnego z szerokimi, pomarańczowymi paskami na tułowiu i delikatnym, żółtym prążkiem na pierwszym segmencie. Gdy patrzymy na niego z przodu, jego głowa jest koloru pomarańczowego, a odnóża mają żółte końce. Z tego powodu jest też określany mianem szerszeń żółtonogi Ukąszenie szerszenia Vespa velutina jest porównywalne do ukąszenia szerszenia europejskiego, jest więc bardzo bolesne, ale nie tak groźne dla zdrowego człowieka jak użądlenie Vespa mandarinia. Szerszeń Vespa velutina stanowi poważne zagrożenie dla kolonii pszczół miodnych.Przed jednym ulem może żerować nawet 20-30 osobników. Szerszenie tylko z jednego gniazda są w stanie zabić około 20 tys. pszczół rocznie. Ten gatunek jest również niebezpieczny dla alergików, u których po użądleniu może nawet dojść do wstrząsu anafilaktycznego i zgonu. Gniazda szerszeni azjatyckich mogą znajdować się na czubkach drzew, wysokich dachach, a nawet w gęstych żywopłotach.

Vespa mandarinia jest wyjątkowo duży. Długość jego ciała wynosi od 2,5 do 4,5 cm (królowe), rozpiętość skrzydeł sięga 7,6 cm. W locie przypomina małego ptaka. Zjadliwy i niebezpieczny, ale na szczęście nie przedostał się jeszcze do Europy.

Niektórzy porównują jego użądlenie do wbicia w nogę rozgrzanego gwoździa. Szerszeń ten żądląc wydziela feromony, które zwabiają inne osobniki - rośnie wówczas prawdopodobieństwo wielokrotnego użądlenia. Szacuje się, że w Japonii w wyniku ataków szerszenia azjatyckiego ginie ok. 400 osób rocznie. Większość ofiar śmiertelnych to osoby uczulone. Jad tego owada zawiera silną neurotoksynę (mandarotoksynę) który może być niebezpieczny również dla osób, które nie mają alergii.